Ülkemizde süreğen hastalığı veya en az bir engelli olan kişiler, genel nüfusun yüzde 12.29’unu oluşturuyor. Bu hemen hemen 8,5 milyon kişi anlamına geliyor.
Türkiye’de önemli bir engelli oranı var.
Şu günlerde Engelliler günü nedeniyle sık sık açıklamalar geliyor.
Peki, engelli bireylerin toplumdaki yeri nedir?
Sorunları nelerdir, çözümü konusunda neler yapılıyor bilen var mı?
Engelli bireyler, hayatlarını sürdürürken birçok sorunla karşılaşmaktadırlar. Bu sorunların çözümünde ise, hem devlet eliyle, hem de gönüllük esas alınarak, fazlaca pratik çözüm geliştirebilmek ve engelli bireylerin hayatlarını kolaylaştırabilmek mümkündür. Ayrıca, bazı sivil toplum kuruluşlarının ya da spor kulüplerinin öncülük ederek, sadece engelli kişiler arasında yapılmasına ön ayak olduğu futbol, satranç, tekerlekli sandalye basketbol maçları gibi aktiviteler de, engelli vatandaşların topluma kazandırılması ve moral motivasyonlarının yüksek tutulması noktasında çok önemlidir.
Bu alanda Batman şanslı iller arasında. Çünkü hem Tekerlekli Basketbol Takımı, hem Ampute Futbol Takımı ve Görme Engelliler Futbol takımımız var. Bu konuda emeği geçenleri kutluyorum ve teşekkür ediyorum.
Her ne kadar son yıllarda engelli bireylerin özel durumlarına dikkat çeken etkinlikler hazırlansa da, engelli bireylerin sosyal yaşamda ve topluluklar içindeki sıkıntıları azalmamaktadır. Toplumun dikkati engelli bireylerin yaşadığı sıkıntılara bir parça çekilebilmiş olsa da, uygulama anlamında bir arpa boyu yol alınmış değil.
Şimdi Turgut Özal bulvarına bir tekerlekli sandalyeli vatandaş ile birlikte çıkın bakalım kaç tane engelle karşılaşacaksınız.
Bu insanların tek başına bulvarı kullanmaları neredeyse olanaksız.
Yapılacak projelerde öncelikle engellilerin düşünülmesi gerekir. Dezavantajlı durumdaki bu insanlara gerekli kolaylığın sağlanması lazım. Oysa biz daha çok engel çıkarıyoruz ne yazık ki.
Belediye dahil hiçbir kurum yeteri kadar engellilere rahat bir yaşam için olanak sunmuyor.
Engelliler adına ‘erişilebilirlik’ zorunluluğu getirilen kurumlardan kaçı bunu yerine getirdi. Zorlama ve belkide gelecek cezalardan korkan bazı kurumlar engelleri kaldırdı, ya diğerleri!
Hala vatandaşlar, engellilerin kullanabileceği tek güzergah olan araba yoluna araçlarını parkediyor.
Görme yetisi olmayan, bilinen adıyla “kör” bireyler, kendileri için özel döşenen kabartılmış kaldırım taşları üzerinde yürüyememektedir. Bu tip engelli yollarının üzerilerinde herhangi bir yapı olmaması gerekirken, birçok yerde bu tip kaldırımlar ve yolların üzerinde korkuluk, otobüs durağı ya da park etmiş araçlar oluyor. Hatta Batman’da bu yolun beton bir elektrik direğine ve otobüs durağına çıktığına şahit olduk.
Yine bir başka düşüncesizlik ise, üst geçitler ya da merdivenle çıkılan her türlü bina, iş yeri gibi alanlarda, tekerlekli sandalye kullanan bireylerin yararlanabileceği ve hareket edebileceği düz rampaların yapılmaması ya da gerek görülmemesidir.
Bunun en basit örneğini Batman-Siirt çevreyolunda görmek mümkün. Karayolları tarafından yaptırılan üst geçitlerde ne yazık ki engelliler unutulmuş.
Dik merdivenlerden bırakın engellileri, engeli olmayanların bile çıkması bir işkence.
Bu anlamda kritik bir söz olan ‘Her sağlıklı insan bir engelli adayıdır’ cümlesi, akıllardan çıkarılmaması gereken bir önermedir. Sağlıklı olan bireyler, engelli bireyleri düşünmedikçe ve onlara yardımcı olmadıkça, bu vicdani yara her gün kanamaya devam edecektir. Engellilere karşı anlayış ve hoşgörünün yüksek olduğu Avrupa’da, tüm toplum hizmetleri engelli vatandaşların da rahatlıkla yararlanabileceği şekilde yapılmaktadır. Aynı şekilde, gerek Türkiye’de, gerek doğu toplumlarında da engelli vatandaşlara karşı sorumluluk ve düşünceli olma durumunun artması gerekmektedir.
Bir diğer engel ise ulaşım alanında ne yazık ki.
Engelli vatandaşların Batman’da yararlanabileceği tek bir toplu taşıma aracı var. Batman Belediyesinin aldığı otobüslerden biri engellilerin kullanımına uygun yapılmış.
Koca bir şehirde sadece bir araç.
Merak ediyorum, şu ana kadar kaç engelli vatandaş bu araçtan faydalandı.
Tekerlekli bir vatandaş araca binmeye çalıştığında biraz zaman alabiliyor. Ne de olsa engelsiz bir vatandaş gibi çabuk hareket etmesi mümkün değil. Ancak bu sırada otobüste bulunan yolcularda homurdanmalara tanık oluyorum zaman zaman.
Bu engelli vatandaş bunu görünce bir daha binmiyor otobüse.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde yer alan ‘Ulusal Engelliler Veritabanı’ (ÖZVERİ) bazı kamu kurum ve kuruluşlarına herhangi bir sebepten dolayı başvurmuş engelli bireylerin verilerinin derlenmesi ile oluşuyor.
Buna göre Batman’da engelli sayısı 15 Bin 246 olarak açıklanmış. Tabi biz sayının bunun çok üzerinde olduğunu biliyoruz. Bu kadar engelli vatandaşın olduğu bir şehirdeki yöneticilere sesleniyorum; engelliler gününde ‘Cilalı sözler’ yerine engellerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olun.