Başbakan Binali Yıldırım tarafından Diyarbakır'da açıklanan, Doğu ve Güneydoğu Bölgesinde bulunan illeri kapsayan cazibe merkezlerinin oluşturulması ve teşvik edilmesine yönelik düzenlemenin uygulamasına ilişkin esaslar 22 Kasım 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Kanun Hükmünde Kararname ile belirlenmişti.
Bu durum özellikle bölge illeri arasında işsizliğin en yüksek olduğu Batman açısından bir şans olarak görülüyordu.
2016-2027 arasında on yıllık bir dönemi kapsayacak olan uygulama ile; görece az gelişmiş bölgelerdeki yatırım ortamını canlandırarak istihdam, üretim ve ihracatı artırmak yoluyla bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla gerçekleştirilecek olan özel sektör yatırımlarına Cazibe Merkezleri Programı kapsamında destek verilecekti.
Buna göre; yeni yatırım projeleri için veya yarım kalmış ya da yatırımı tamamlanarak işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle işletmeye geçememiş veya kısmen geçmiş yahut başka sebeplerle faaliyet göstermeyen tesislerin yeniden ekonomiye kazandırılması için yatırım ve işletme dönemine ilişkin olarak birçok destek sağlanacaktı.
Bu destekler;
Danışmanlık Hizmeti Desteği,
Bedelsiz Yatırım Yeri Tahsisi Desteği,
Anahtar Teslim Fabrika Binası Yapım Desteği,
Faizsiz Yatırım Kredisi Desteği,
Faiz İndirimli İşletme Kredisi Desteği,
Üretim Tesislerini Taşıma Desteği.
Çağrı ve Veri Merkezleri Yatırım Desteği,
Veri Merkezleri için Enerji Desteği.
Cazibe merkezlerine yapılacak yatırımlara sağlanacak desteklerin açıklanmasının ardından Batman’a yatırımcıların ilgisi de hergeçen gün arttı. Birçok kişi, yatırım için sırada bekliyor.
Belirlenen 5 bölge ve 8 cazibe merkezinde toplam 23 il bulunuyor ve bu illerde yaklaşık 13 milyon kişi yaşıyor.
Bu nüfusun Türkiye nüfusuna oranı yüzde 16.
Bu 23 ilin Türkiye ekonomisine katkısı ise sadece yüzde 7.
23 ilin Türkiye ihracatındaki payı da yalnızca yüzde 2,3.
İşsizlik oranı Türkiye genelinde yüzde 9,5 iken, bu 23 ilde ortalama oran yüzde 11,6.
Hükümet proje ile bölgede 5 ana sorun olan işsizlik, düşük gelişmişlik, düşük ihracat, yüksek göç oranı ve mülteci sorununu çözmeyi hedefliyor.
Batman’ın da yer aldığı Üçüncü bölge, üç cazibe merkezinden oluşuyor. Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin. Üçüncü bölgeye bağlı iller Batman, Siirt ve Şırnak.
Bu bölgede; yapı malzemeleri üretimi, mobilya, hayvancılık, meyvecilik, ayakkabıcılık, hazır giyim, kuru gıda ve turizm teşvik edilecekti.
Yatırımcılar uzun süredir yapılan başvuruların sonuçlanmasını beklerken, hükümet bir anda bu yatırımdan vazgeçti ve ‘Cazibe merkezi’ projesini rafa kaldırdı.
Bu proje hükümetin bir önceki seçimdeki en önemli vaatlerinden biriydi. Ancak iptal edilmesinin getireceği tepkiler düşünülerek, daha önce belirlenen 6. Bölge teşvikleri ile birlikte 23 il için yatırım programı açıklandı.
6. bölge destekleri;
KDV Muafiyeti
Gümrük Vergisi Muafiyeti
Vergi İndirimi
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
Ve Yatırım Yeri Tahsisi içeriyordu.
Önceki gün açıklanan yeni uygulamada da ayrı destekler var.
Ancak Batman için artı bir dezavantaj var yeni pakette.
İmalat sanayi yatırımlarının yapılacağı 23 şehir içerisinden Tunceli, Bayburt, Ardahan, Gümüşhane, Iğdır ve Erzincan’da sabit yatırımın, asgari 2 milyon lira olması gerekecek. Hakkâri, Bingöl, Siirt, Kars, Bitlis, Şırnak ve Muş’ta ise bu şart en az 4 milyon lira olarak öngörüldü. Program kapsamındaki diğer şehirlerde (Ağrı, Batman, Elâzığ, Adıyaman, Erzurum, Malatya, Mardin, Van, Diyarbakır, Şanlıurfa) ise asgari sabit yatırım tutarı en az 5 milyon lira olarak belirlendi.
Şimdi Batman için belirlenen en az 5 milyon TL’lik yatırımı sıra bekleyen yatırımcılar arasında kaçı yapabilecek acaba?
Bu durum Batman için olumsuz ve yatırımı etkileyecek bir uygulama.
Yani anlayacağınız sürekli Vali Ahmet Deniz’in de tekrarladığı sırada bekleyen yatırımcıların büyük bölümü vazgeçecektir. Bununla birlikte en genç nüfusa sahip Batman’daki en yüksek işsizlik oranının aşağıya düşürülmesi de hayal oldu.