Son birkaç yıldır hiç bitmeyen bir tartışmanın merkezinde kentin içinden geçen tren rayları var.
Bildim bileli birileri çıkıyor, “Şu tren raylarını şehrin dışına taşıyın” diyor.
Batman’a tren hattının kurulduğu 1930’lu yıllarda en önemli ve gözde ulaşım aracı olarak tren kullanılıyordu.
Günler süren uzun yolculuklara rağmen ağır ağır ilerleyen kara tren ile yolculuklar oldukça rağbet görüyordu.
Daha sonra karayollarının iyileştirilmesi, modern otobüs ve özellikle uçak seferlerinin başlamasıyla birlikte tren ile yolculuklar azalmış ve günümüzde özellikle dar kesimin ulaşımını sağladığı bir seçenek haline gelmiştir.
Bugün Batman’dan trenle yolculuk edenlerin büyük bölümü Diyarbakır’a, diğer küçük bölümü ise Kurtalan ve diğer yakın istasyonlara gitmek için tercih ediyorlar.
Artan maliyetler ve özellikle akaryakıta gelen peşpeşe zamların ardından Diyarbakır-Batman arasında hizmet veren minibüslerin fiyat yükseltmesiyle vatandaşların büyük bölümünün son zamanlarda trene yöneldiğini biliyoruz.
Otobüs ve minibüslere oranla oldukça ekonomik olan tren yolculuğuna ilgi hergeçen gün artıyor. Özellikle şu sıralar Batman tren garında 1980’li yılların canlılığını görmek mümkün.
Batman tren rayları ilk döşendiği yıllarda kentin kenarından geçiyordu.
Ancak zamanla şehrin büyümesi ve gelişmesiyle şehrin ortasında kaldı.
Bu durum sadece Batman’a özgü bir dudum değil.
Dünyanın birçok yerinde aynı durum var.
Ancak dünyanın hiçbir yerinde tren rayları şehrin dışına çıkarılmamıştır.
Size bu konuda bir iki örnek vereyim;
Çin’de 49 milyon kişinin yaşadığı Chongging bölgesindeki nüfus yoğunluğu, şehir planlamacılarını yaratıcı bir çözüm üretmeye yöneltti.
Şehrin içinden geçen tren raylarını şehrin dışına taşımak yerine, bir apartmanın 6 ile 8. katları arasına döşenen raylar sayesinde treni apartmanın içinden geçirdiler. Tren için aynı apartmanda bir de istasyon kurdular. Bina sakinleri, istasyon sayesinde apartmandan çıkmadan trene binebiliyor.
Ses yalıtım sistemi sayesinde apartman sakinleri, bir bulaşık makinesinin yarattığı kadar gürültüye maruz kalıyor.
İstenseydi tren rayları kentin dışına çıkarılabilirdi.
Bir diğeri ise, Tayland’ın başkenti Bangkok’a 70 kilometre uzaklıkta bulunan Maekong’daki bir pazar yeri.
500 metre uzunluğundaki tren raylarının yanına kurulan pazarı hergün binlerce kişi ziyaret ediyor. Uzaktan tren sesi duyulduğunda müşteriler ve pazarcılar, ucundan tuttuğu brandaları ve malzemeleri, rayların kenarına taşıyor. Demiryolu tren geçişi için boşaltılıyor, tren geçtikten saniyeler sonra herşey eski haline dönüyor ve alışveriş kaldığı yerden devam ediyor. Pazarın tam ortasından günde 8 kez tren geçiyor. Maekong pazarı, 31 yıldır faaliyet gösteriyor.
Ancak bu güne kadar tren raylarının kentin dışına taşınması için hiç kimse talepte bulunmamış.
Şimdi Batman’daki tren raylarının durumuna gelelim.
Bu tren raylarının kaldırılmasını isteyen kesim, özellikle zaman zaman yaşanan kazalardan dolayı tehlikeli olduğunu savuruyor ve taşınmasını istiyor.
Ancak şu ana kadar biri çıkıp ta rayların kent içinden geçen bölümü için güvenlik önlemlerinin arttırılması ile ilgili projelerin geliştirilmesini talep etmedi.
Güvenlik önlemlerinin üst seviyede alınması, kazaları da ortadan kaldıracaktır.
Bu durum Türkiye’de de içinden tren geçen kentlerde böyledir.
Mesela, tren raylarının geçtiği yerlerin demir bariyerlerle kapatılması ve belli yerlerde tren yolunun kodunun düşürülerek üzerinden araçların geçebileceği yolların yapılması mümkün.
Bu çok büyük bir maliyet gerektiren çalışma da değil.
Nitekim Dünya Hastanesi yakınlarında ve Gültepe mahallesinde bunun iki örneği de var.
Bu yapılmadığında ve tren raylarının şehrin dışına taşınmasıyla özellikle trenle seyahat eden kesimlerin elinden bu imkan büyük ölçüde alınacaktır.
Çünkü tren raylarının kent dışına çıkarılmasıyla vatandaşların buraya gitmeleri zorlaşacak ve beraberinde bir maliyet getirecektir.
Zaten belli bir kesim ucuz olduğu için tren yolculuğunu tercih ediyor.
Aslında bu kentin dinamiklerinin, yöneticilerinin, STK’larının üzerinde durması gereken konu bence bu olmalı.
Spot: Otobüs ve minibüslere oranla oldukça ekonomik olan tren yolculuğuna ilgi hergeçen gün artıyor. Özellikle şu sıralar Batman tren garında 1980’li yılların canlılığını görmek mümkün.