Lütfen bekleyin.. Lütfen bekleyin..
Kıymetli okurlar sosyal medya üzerinde Kozluk ilçemiz Ünsaldı Köyü (Dırşane) cami imam hatipi sayın Musab Sezgin hocamıza şöyle 3 soru yönelttik ve sorduğumuz soruları ve hocamızın verdikleri cevapları yazı köşemize taşıdık.
Birinci soru: Hayvana fazla eziyet vermemek maksadıyla kesim esnasında elektrik şoku, narkoz ve benzeri bir yöntemle hayvan bayıltarak kesilmesi caiz mi?
Birinci sorunun cevabı : Narkoz ve elektrik şoku, fazla verilip hayvanın ölümüne sebebiyet verirse, başı kesilmeden önce hayvan ölürse, ardından başı kesilse de eti haramdır.
Fakat düşük voltajla elektrik verilse veya az bir miktar narkoz verilip geçici bir süreliğine hayvan bayıltılmışsa o zaman eti helaldir.
Çünkü başı kesilmese, kaç dakika sonra hayvan kendine gelip normal hayatına devam edecektir.
Bu işi yapanlar voltaj ve narkoz miktarına dikkat etmeleri lazım. Mesuliyet onlardadır.
İkinci soru : Bu yöntemle Udhiye kurbanı kesmek caiz mi?
Üçüncü soru: Deli hayvanın (الثولاء) kurbanlık için engel olduğu mezheplere göre acaba buna kıyasen kesimden önce az bir voltajla veya narkozla hayvanın bayıltılması bu hüküm altına girer mi?
İkinci ve üçüncü soruların cevabları ise :
Malumunuz kurban bahsinde deli hayvanın (الثولاء) Kürtçe de ise (haywana din, gejek) kurbanlık için engel teşkil edip etmediği hakkında fakihler farklı içtihadlara gitmişlerdir.
Hanefi mezhebinde : Hayvanın deli olması, kurbanlığa engel değildir. Ancak bu deliliği onu otlatmaktan ve yem yemesinden alıkoyuyorsa o zaman kurbanlığa engel teşkil eder. Çünkü bu halet onun helakına sebebiyet vereceği ve onun için büyük bir ayıp olduğu aşikardır.
Maliki mezhebinde ise : Süreklilik arz eden deliliğin kurbanlığa engel teşkil ettiğini beyan ediyorlar.
Geçici delilik ise malikilerde kurbanlık için engel teşkil etmez.
Şafi mezhebinde ise : Delilik kurbanlığa engeldir. Deliliğin kurbanlığa engel olması için bariz olması lazım. 'Öyle ki diğer hayvanlardan ayrılıp onlara sırtını çevirip otlağın bulunduğu yere ters yönüne gitmesi ve az otlaması gibi.
İbni Hacer elheytemi Tuhfetul muhtaç kitabında diyor ki : İmam Nevevinin Minhac metni ve diğer Şafii fıkıh kitaplarının ibarelerinin zahirinden anlaşılan hayvan deli ise, her ne kadar bu delilikten dolayı zayıflamayıp semiz ise de yinede kurbanlık için olmaz. Çünkü hayvanın semizliğine rağmen bu onun için bir ayıptır, kusurdur.
Bu ibare üzerinde muhaşşi Seyyid Ömer El'basri şafi kitaplarından muntekadan (المنتقي) nakil getirerek: Deli hayvanın kurbanlığa engel teşkil ettiğinin illeti,'çünkü hayvanın zayıf düşmesine sebebiyet verdiğindendir.
Bu illetten anlaşılan hayvan zayıf düşmeyip eti zarar görmemişse kurbanlık için uygun olup ve zahır olanda budur diyor.
Fakat Muhaşşi Şirvani Seyit Ömer' e itiraz da bulunup o zaman deriz ki :Bu illete binaen topal hayvanında her ne kadar topallığı bariz ise de semizliğine zarar vermemişse kurbanlık için olması lazım. Halbuki ibni Hacer elheytemi, imam Remli, ve Hatip Eş'şerbini
topallığın bariz olduğu durumlarda her ne kadar hayvan Semiz ise de kurbanlık için engel olduğunu beyan ediyorlardır . Hatta kesim esnasında hayvan hareketlenip sakatlanırsa bu sakatlık her ne kadar kesim esnasında meydana gelmişse de kurbanlığa engel olduğunu beyan ediyorlar.
Bariz topallığın kurbana engel teşkil etmesinin illetini şu şekilde getiriyorlar : Çünkü bu hayvan arkadaşlarından otlatma yerlerinden geri kaldığı için zayıflamasına sebebiyet verdiğindendir.
İmam Maverdi Havi kitabında İkinci illet olarakta : Topallığın doğal olarak kusur olduğundan, semenden de eksiltmeye sebebiyet verdiğindendir.
Bu açıklamalardan anladığım kadarıyla Hanefi ve Maliki mezhebine göre düşük voltaj ve az miktar da narkoz ve saire her ne kadar hayvanı bayıltsa da kurbanlığa engel teşkil etmez.
Şafi mezhebine göre ise : Zaten muhaşşi Seyit Ömer Elbasrinin tesbitine göre kurbanlığa engel teşkil etmez. Neticede hayvanın semizliğine ve etine her hangi bir zarar vermiyordur.
İbni Hacer elheyteminin, 'deliliğin hayvanın semizliğine zarar vermesede yinede kurbanlığa engel teşkil eder’ ibaresi her ne kadar ilk vehlette elektrik ve narkozla hayvanın bayıltması durumunda engel teşkil eder akla gelse de, bayıltmanın hakikatte delilik olmadığını, bunun geçici olduğunu ve hayvan için bir kusur ve ayıp teşkil etmediğinden dolayı kurbanlık için engel teşkil etmeyeceği görüşü daha yatkın geliyor.
Zaten ibni Hacer elheytemi de semizliğini kayıp etmese de kurbanlık için olmayacağını delillendirirken, deliliğin neticede kusur olduğunu beyan ediyor.
Hatta topal hayvanında her ne kadar semizde olsa kurbanlığa engel teşkil ettiği illetten bir tanesi de, topallığın kusur olduğunu ve semenden (değeri, parası) eksiltmeye neden olduğunu beyan ediyorlar.
Narkoz ve elektrikten dolayı, hayvanda her hangi bir kusur ve ayıp teşkil etmediği ve semende de eksikliğe sebebiyet vermeyeceği aşikardır.
