İşgal altındaki topraklarda yüzlerce tarihi ve kültürel eser, sosyo-ekonomik tesisler yıkılmış ve Azerbaycan her alanda ağır hasar görmüştür. Özellikle Karabağ'daki eğitim kurumlarının, okulların ve yüksek öğretim kurumlarının şubelerinin ermeni vandalizminin ciddi bir sonucu olarak tahrip edilmesi talihsiz bir durumdur. Sadece Fuzuli bölgesinde işgalden önce var olan 100 ortaokul ve meslek okulunun çoğu yıkıldı. Azerbaycan'ın eski yerleşim yerlerinden biri olan Kubadlı'da inşa edilen ve 100 yılı aşkın ilk laik okul Ermeniler tarafından yıkıldı.
Azerbaycan kültürünün beşiği Şuşa'nın işgali sonucunda 23 ortaokul, 6 anaokulu, 7 anaokulu, meslek okulu, teknik okul, 2 No'lu Bakü Temel Tıp Fakültesinin bir şubesi ve 3 üniversite - Azerbaycan Devleti Pedagoji Üniversitesi, Devlet Petrol ve Sanayi Üniversitesi'nin Azerbaycan Şubeleri ve Azerbaycan Milli İlimler Akademisi'nin Nesimi'nin adını taşıyan Edebiyat Enstitüsü yıkıldı.
Azerbaycan Devlet Petrol ve Sanayi Üniversitesi'nin şubeleri ve Azerbaycan Milli İlimler Akademisi'ne bağlı Nesimi adına Edebiyat Enstitüsü yıkıldı.
Azerbaycan Devlet Petrol ve Sanayi Üniversitesi'nin şubeleri ve Azerbaycan Milli İlimler Akademisi'ne bağlı Nesimi adına Edebiyat Enstitüsü yıkıldı.
Eski Şuşa okulu harabeye döndü
Ermeniler tarafından yıkılan Şuşa “Realni” okulunu herkes bilir. En eski eğitim kurumlarından biri olarak kabul edilen “Realni” Okulu, 1881'de kuruldu. Eski ve önemli eğitim döneminin örnek bir eğitim kurumu olarak kabul edildi.
Temmuz ayında işgal altındaki Ağdam şehrinde Müzik, Ziraat, Tarımsal Mekanizasyon ve Elektrifikasyon teknik okulu, 9 genel eğitim ve yatılı okul kuruldu. 23, 1993. ortaokul, iki Meslek Yüksekokulunun yanı sıra Satranç, Çocuk, Gençlik ve Spor, Çevre Eğitimi ve Uygulaması, Tıp Fakülteleri, Teknik Yaratıcılık ve Gençlik Yaratıcılık Merkezleri. Bu eğitim tesislerinin binaları da Ermeniler tarafından tahrip edilmiştir. 27 yıllık işgal sırasında Ağdam'da taş bırakmayan düşman şehri ve çevre köyler tamamen yıkıldı. Tarihi ve kültürel tesislerin tahrip edilmesinin yanı sıra işgal öncesinde bölgede faaliyet gösteren 102 ortaokul da vandalizm mağduru oldu. Laçın İlçe Eğitim Dairesi'ne göre, ülkenin farklı yerlerinde yeniden yerleşim sonucunda 40 Laçın okulu kapatıldı, 62 okul yerinden edilmiş kişilerin yoğun nüfuslu bölgelerinde faaliyet göstermeye devam etti. 13 tanesi kapatıldı.
Ermeni işgali altındaki Kubadlı bölgesi de Ermeni mezaliminden zarar gördü. İşgalden önce Kubadlı'da 61 genel eğitim okulu, 33 ortaokul, 16 genel ortaokul ve 12 ilköğretim okulu vardı. Aynı zamanda Çocuk ve Gençlik Spor Okulu, Çocuk Satranç Okulu, Çocuk ve Ergen Yaratıcılık, Teknik Yaratıcılık ve Çevre Eğitim Merkezleri ve Teknik Meslek Yüksekokulu vardı. Ermeni vandalları, Kubadlı'nın şehir ve köylerini ateşe verdi, tarihi ve kültürel anıtları tahrip etti, eğitim kurumlarının binalarını tahrip etti.Bu bölgelerde eğitim kurumları tahrip edilmiştir.
Yaklaşık iki asırlık okulu yıkmışlar
Ermenilerin en çok harap ettiği bölgelerden biri olan Hocavend bölgesinde 1859 yılında kurulan Tug köyü okulu yıkıldı. Laçın yöresinden B.M. Mammadov adını taşıyan 130 yaşındaki Minkend ortaokulu, 145 yıl önce kurulan Cebrayil kenti Akademisyen M.Mehdizade orta öğretim okulu, Gara İlyasov adını taşıyan 140 yaşındaki Gubadlı kenti ortaokulu yıkıldı. Ayrıca kuruluşundan 190 yıldan fazla bir süre sonra, Şuşa'nın Azerbaycan'daki ilk acil durum okulu olarak kabul edilen 1 No'lu tarihi ortaokul vb. önemli eğitim kurumları Ermeniler tarafından acımasızca tahrip edilmiştir. Tarihi öneme sahip orta ve yüksek öğretim kurumlarının binalarını yıktı. Vandalizmin zirvesinde bir politika izleyen Ermenistan, topraklarımızda milyonlarca tarihi kitabı, kütüphaneyi ve bilimsel kurumu, ender malzeme ve örnekleri, müzeleri ve ören yerlerini yok etmiştir.
Kütüphaneler de yok edildi
Azerbaycan Yazma Eserler Enstitüsü'nde doktora öğrencisi ve Merkez İlim Kütüphanesi başkanı Tarana Rüstemova, "Karabağ'da merkezi kütüphane sistemlerinin kuruluş tarihi ve bunların Rustamova'nın araştırmasına göre, eski Azerbaycan toprakları Dağlık Karabağ ve Azerbaycan'da bulunan 9 Merkezileştirilmiş Kütüphane Sistemi, 927 kütüphane ve 4,6 milyon nüsha kitap, Ermeni devleti tarafından imha ediliyor. Ermeni teröristlerin işgal ettiği komşu bölgeler yağmalandı. Ayrıca 6 mimari ve 7 arkeolojik olmak üzere dünya çapında önemli 13 anıt, Ülke için 119 mimari ve 173 arkeolojik olmak üzere 299 önemli işletme yıkıldı. Yazar, işgal bölgesinde yerel öneme sahip 330 tarihi ve kültürel anıtın (270 mimari, 22 arkeolojik, 23 bahçe, park, anıtsal ve anıtsal anıt, 15 dekoratif sanat örneği) kaldığını vurguladı. Bu istatistikler gösteriyor ki Ermeni vandalizmi, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde oluşturduğu eğitim altyapısına karşı işlenen vahşetin sadece bir parçası. Büyük Vatan Savaşı'ndaki zaferden sonra, Başkomutan İlham Aliyev'in talimatıyla, kurtarılmış topraklarımızın tüm alanlarında restorasyon ve yeniden yapılanma çalışmaları başladı.
Eğitim kurumlarının yeniden inşası Karabağ'daki altyapı projelerinin başında gelmektedir. Okulların ve yüksek öğretim kurumlarının restorasyonu durur. Düşman tarafından tahrip edilen tarihi okul binalarını geri getiremesek de, modern gereksinimleri tam olarak karşılayacak ve Azerbaycan eğitimine önemli katkılar vaat eden eğitim kurumlarının yapılması planlanmaktadır.
Karabağ'da daha modern okullar inşa edilecek
Azerbaycan parlamentosunun eski üyesi, eğitim uzmanı Profesör Shahlar Asgarov, kurtarılan bölgelerde eğitim altyapısının yeniden inşasının yanı sıra, kütüphanelerin ve bilim kurumlarının faaliyetlerine özel önem verilmesi gerektiğini söyledi: "Ermeniler, yaklaşık 30 yıldır topraklarımızdaki tüm eğitim altyapısını yok ettiler. Okullarımızdan eser kalmadı. Bu aşamada Karabağ'da genel ortaöğretim kurumlarının yanı sıra meslek okulları ve ortaöğretim özel eğitim kurumlarının kurulması daha uygundur. Vatandaşlarımızın Karabağ'a tam dönüşünden sonra üniversitelerin şubelerinin açılması mümkündür."
Uzmanların görüşlüeri, Karabağ'ın özgür topraklarında okulların açılması bu toprakların imarına ve eğitimin canlanmasına önemli katkı sağlayacağı yönünde. Karabağ'da Ermeniler tarafından tahrip edilen eğitim altyapısı tamamen yenilenecek.