Lütfen bekleyin..
Şunu önemle belirtmek isterim ki, bizler röportaj teklifimizi ilettiğimiz kişilerin sadece başarılarına değil aynı zamanda toplumda saygınlığı olan, topluma iyi yönde örnek olmuş ve ülkemiz sporuna katma değer bazlı faydalı işlere imza atmış olmalarını gözettiğimizi ve bu yönlü tercihler yaparak sizlerin huzuruna çıkarttığımızı bilmenizi gönülden isterim.
Röportajımızın ilk giriş metninde başarıdan ziyade, katma değer ve insani yönlerin güçlülüğü esasından söz ettik. İşte bu sayımızda böylesi hem başarısı hem de insani yönüyle sporseverlerin ilgisini ve sevgisini kazanmış olan Türk Hava Kuvvetleri emekli Astsubayı ve FİFA kokartlı eski hakemlerimizden, beyefendiliği ve nezaketiyle öne çıkmış olan İsmet Arzuman hocam ile karşınızdayız.
8 Hafta boyunca kendisine maç verilmemesini eleştiren Arzuman, İzmir Karaca otelde düzenlediği basın toplantısında, son haftaya kadar antrenmanlara düzenli şekilde devam ettiğini belirtmişti. Arzuman basın açıklamasında şunları söylemişti: “Yeni Federasyon ve Merkez Hakem Kurulu (MHK) göreve gelmeden bir gün önce, ben dahil birkaç hakem arkadaşım ile ilgili bazı gazetelerde çıkan haberler üzerine MHK Başkanı ve Federasyon Başkanı ile yaptığım bire bir görüşmelerde, benimle ilgili bir sorun olmadığını söyleyip yollarımızın ayrılacağına dair herhangi bir şey söylenmense de ardından yaşanan bu 8 haftalık periyotta maç verilmemesi, beni kamuoyunda bir açıklama yapma zorunluluğuna sevk etti. Ülkemizde futbolda belli bir seviyeye gelmiş biri olarak bu yaşananları içime sindiremedim ve çok severek yaptığım beni tüm Türkiye'nin tanıdığı bir insan yapan futbol hakemliğimi burada üzülerek sonlandırıyorum.” Kariyerine son noktayı koymuş olan Türk Hava Kuvvetleri emekli Astsubayı ve FİFA kokartlı eski hakemlerimizden İsmet Arzuman ile gerçekleştirdiğimiz röportajımızla sizleri baş başa bırakıyorum.
* İsmet Arzuman kimdir?
- 1964 İzmir doğumluyum ve İzmir'de tahsil hayatımı tamamladım. Evli ve 2 kız çocuğum var. İzmir Atatürk Lisesini bitirdikten sonra Hava Kuvvetlerinde Hava Astsubayı olarak görev yapmak adına eğitim aldım ve 1983 yılında bu mesleğe adım attım. İzmir'de çeşitli genç, amatör ve 5 yılda İzmir'de Havagücü futbol takımında oynadım.
* Hakemliğe ne zaman başladınız?
- İzmir'de beraber görev yaptığım Mustafa ARSLAN hocam 1988 yılında beni hakemliğe başlamak konusunda teşvik etti. Asker olduğum için profesyonel futbol oynama şansım kalmamıştı. Bende futbolu sevdiğim için 1988 yılında rahmetli Halil ERDOĞAN hocamızın yönettiği son hakemlik kursunu bitirerek İzmir'de hakemliğe başladım. İzmir'de de isimleri burada saymakla bitmeyecek değerli hocalarımız ve abilerimizden eğitimler aldım. İzmir'de o yıllarda başlayan Deplasmanlı Amatör Liglerde de kendimi geliştirmek ve de göstermek şansına sahip oldum. 1992 yılına kadar İzmir'de, daha sonra görevim gereği 7 yıl Ankara ve 4 yıl da Diyarbakır bölgesi hakemi olarak Türk futboluna hizmet etme şansım oldu. Ankara'da da çok şanslı idim. Burada hakemliğimi daha ileriye götürme şansı buldum. Çok değerli ağabeylerimizden/hocalarımızdan önemli katkılar aldım. Diyarbakır ise benim ve ailemin hem hakemlik hem de sosyal hayatta en güzel geçen 4 yılımızdı. Sadece rahmetli Gaffar OKKAN Müdürümün şehit edilme olayı hariç. Ülkemiz için büyük kayıp idi maalesef. Benim için çok önemli bir dost, abi idi. Spora, sporcuya ve hakeme inanılmaz değer veren ve katkı sağlayan bir devlet adamı idi.
* Hakemliğe başlamadan önce hangi iş ile meşguldünüz?
- 20 Yıl Hava Kuvvetlerimizde Hava Astsubayı olarak görev yaptım. Hayatımın en güzel yılları idi. Çok şeyler öğrendiğim ve çok değerli insanlarla beraber görev yapma şansına ulaştım. Futbol hakemliğinde de bir yerlere gelmemde beraber görev yaptığım tüm büyüklerimin ve arkadaşlarımın bana inanılmaz katkıları olmuştur.
* FİFA Kokartını takacak düzeye gelmenizde en çok kimlerin desteği ve emeği oldu?
- Önce kendimin ve ailemin. Sonrasında da benim öncelikle benim hakem olmamda ve hakem olduktan sonra da bana eğitim veren, gözlemciliğimi yapan, beraber maçlara gittiğim tüm arkadaşlarımın katkıları olmuştur.
* Hakemliğinizin ilk yıllarında beğendiğiniz ve kendinize örnek olarak aldığınız hakemler kimlerdi?
- Kim Milton Nielsen, Marcus Merk'in hakemliklerini beğenirdim. Örnek almaktan ziyade onların bana göre iyi yanlarını alıp kendi Hakem tarzımı yaratmaya çalıştım.
* Birlikte maç yönetmekten keyif aldığınız yardımcı hakemleriniz kimlerdi?
- Bu konuda isim vermek çok hoş olmaz. Görev yaptığım tüm yardımcı hakem arkadaşlarım, kardeşlerim ellerinden gelen en iyi yardımı yapmaya gayret gösteriyorlardı.
* Maç yönetmekte zorlandığınız stadyumlar hangileriydi?
- Sadece İstanbul Olimpiyat stadı rüzgar nedeni ile oyunu ve oyuncuları olumsuz yönde etkilediği için bizleri zorlayabiliyordu. Rusya'da bile maç yöneten biri olarak olimpiyat stadında üşüdüğüm kadar hiçbir stadda üşümemiştim.
* Hakemlik kariyeriniz boyunca hiç tehdit veya rüşvet teklifi aldınız mı?
- 20 Yıl hakemlik yaptım. Bunun 5 yılı FİFA hakemi olarak, 10 yıl Süper ligdedir. Gıyabımızda neler oldu bilemiyorum ama ne bir tehdit ne de rüşvet teklifi almadım. Bazı maçlar sonrası gergin ortam nedeni ile bazı ufak tefek tartışmalar olsa da sonu hep tatlıya bağlanmıştır. Futbolun ve futbol hakemliğinin bana kattığı manevi değer hiçbir şeye değişilmez. 13 yıl oldu bırakalı ama hala her gittiğim ortamda bir saygı ve sevgi ortamı ile karşılanmaktayım.
* Daha çok Avrupa'da mı yoksa ülkemizde mi maç yönetmek zordu?
- Bence her yerde maç yönetmek keyifli. Ülkemizde maalesef bazen maç öncesi ve sonraları daha zorluklar yaşansa da hakem olmak, maç yönetmek keyifli.
* Kariyerinizin başlangıcından günümüze, en başarılı bulduğunuz TFF ve MHK Başkanları kimlerdi?
- Estağfurullah. Başarılı bulmak benim haddim değildir ama Federasyon Başkanı benim hakemliğim boyunca tüm hakemlerin yanında olan Haluk ULUSOY'dur tabii ki. MHK Başkanı olarak da rahmetli Hilmi OK ve Bülent YAVUZ hocalarımın bana ve Türk hakemliğine katkıları tartışılamayacak kadar büyüktür. Ayrıca hakemliğimin başında İzmir'den Coşkun EVİN ve Ankara'dan da Talat TOKAT hocalarımın benim üzerimde çok emekleri ve bana katkıları vardır.
* TFF ve MHK'nin hakem terfilerinde adaletli davrandığına inanıyor musunuz? Çünkü özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi hakemleri böylesi bir adaletsizlikten yakınıyorlar.
- Bu konularda maalesef dönem dönem sorunlar yaşandığını bende duyuyorum. Ama bu sadece o bölge ile ilgili değil. İnanın tüm bölgede her kategoride hakemlerimize maalesef bazı haksızlıklar ya da daha doğrusu eşit şans verilmediğini duyuyorum. Bu konuda da arkadaşlarımıza kardeşlerimize naçizane tavsiyem mücadeleden vazgeçmeden devam etmeleridir.
* FİFA Kokartı için hakem tercihlerinde adil davranıldığını düşünüyor musunuz?
- Ben kendimden örnek vermem gerekirse, bizim zamanımızda FİFA hakemlerimiz, hakemliği bırakmadan ya da vefat etmeden bırakmıyorlardı FİFA hakemliğini. Eskiden de maalesef bazı haksızlıklar olmuş diye hep söylenirdi. Yeni sistemde uygulanan atletik test ve lisan kriterleri bu konuda çok haksızlık yapılabileceğine olanak sağlayacağına inanmıyorum. Ama şunu biliyorum bizim ülkemizde kendi isteğiyle FİFA kokartını bir genç hakemin önünün açılması için iade eden ilk ve tek hakem benim.
* Size göre, maçlarda en agresif ve çirkef oyuncular kimlerdi?
- İsim vermek çok hoş olmayabilir. Burada şu ayrımda önemli. Agresiflik ile sizin deyiminizle çirkefliği ayırmak lazım. Ben bizim ülkemizde agresifliğin dozajını ayarlayamayan arkadaşlarımız vardı/var diye düşünüyorum. Oyun gereği agresiflik ile hakeme, rakibine veya diğer görevlilere yapılan davranışların ayarlamasını yapabilen, kendine, takımına ve oyuna pozitif katkı sağlayabilen profesyonel oyuncular olması gerekir.
* Size göre kararlara saygı ve efendilik konularında göze çarpan oyuncular kimlerdi?
- Benim görev aldığım zamanda en başta herkes tarafından kabul edilen Ergün PENBE idi. Ayrıca Hakan KUTLU ve Erkan ÖZBEY ilk aklıma gelen isimler.
* Bir ara çizgi hakemi uygulaması devreye koyulsa da daha sonra kaldırıldı. Sizce bu kural devam etmeli miydi?
- Ben buna başında da karşı idim. Kaldırılması bence de çok iyi oldu. Zaten amacına ulaşmadığı için kaldırıldı.
* Son yıllarda TFF Başkan ve adaylarının sporun içinden gelenlerden çok, işadamlarından oluşması hususunda neler söylemek istersiniz?
- Bu maalesef Türk sporunun en önemli sorunlarındın birisi. Benim başından beri söylediğim bir şey var. Öncelikle bir futbol anayasasına ihtiyacımız var. Futbolun tüm unsurları; futbolcular, teknik adamlar, hakemler (ki bunların dernekleri var) ile akademisyenlerden oluşan bir grubun hazırlayacağı ve kişilere veya durumlara göre değişmeyen bir anayasa hazırlanmalı. Genel kurulda kimler olmalı, kimler oy kullanmalı, bu işin gerçek emekçilerinin haklarının korunduğu ve karar mekanizmasında yer aldığı bir anayasa.
* Hakemliğin profesyonelleşmesi ve hakemlerin TFF'nin birer çalışanı haline getirilişi hakkında neler söylemek istersiniz?
- Futbol endüstrisinin geldiği noktada artık üst düzey hakemlerin bu işi amatörce yapması kabul edilebilir değildi. Sadece bunun matematiğinin iyi ayarlanması gerekir diye düşünüyorum. Bu da yukarıda bahsettiğim anayasa içinde zaten yer almalı.
* Siyasetin bu denli sporun içine sinmesine neler diyeceksiniz? Siyasetçileri devreye koymadan hiç kimse hiç bir göreve gelemez oldu bu konuda neler söylemek istersiniz?
- Bu maalesef konuşuluyor bizler de duyuyoruz. İnanmak istemesek de her dönem bunlar oluyor. Ayrıca bunları kullanan insanlar da oluyor. Bunu uzatmadan yine anayasaya bağlayabiliriz. Bunların hiçbiri etki edemeyecek bir sistem kurulabilir.
* VAR sistemi için neler söylemek istersiniz? VAR'ın stadyumda değil de Riva'dan işletilmesi hakkında neler söylemek istersiniz?
- Ben futbolda “gol çizgisi” teknolojisi dışındaki hiçbir teknolojik desteği kabul edemiyorum. Tabii ki bunlarda bağlı olduğumuz UEFA ve FİFA kararlarına ve prensiplerine göre yapılması gereken işlemler. Onun içinde fazla söze gerek yok.
* VAR'ın varlığına rağmen hakemlerin fevri davranıp anlık kararlar vermesi ve VAR'a başvurmak için kendilerinin oyunu durdurması yerine topun illa dışarıya çıkmasını beklemelerine ne diyeceksiniz?
- Bunlar dediğim gibi VAR protokolüne göre yapılan işlemler. Burada hakemler kendi kafalarına göre davranamaz. Protokol ne diyorsa onu uygulamaya çalışıyorlar. Bazen sorunlar yaşanmıyor değil tabii ki. Bu da insan faktörü.
* Hakemliği tam olarak neden bıraktınız? Oysa yaş haddinden emekliğiniz için daha çok vardı. İşin üzücü tarafı ise sizin gibi bir çok hakem hakemlikten emekli olamadan TFF ve MHK'nin tutarsızlığı nedeniyle hakemliği bırakmak zorunda kaldılar?
- Öncelikle hakemlikte emeklilik yok. Bizim zamanımızda da yoktu. Şimdi de yok. Ben 2008 yılında maalesef yeni gelen federasyon yönetiminin maç vermemesi üzerine bırakmak zorunda kaldım. Kendileri ile yaptığım konuşmada “hiçbir şey olmadığını“ söylemelerine rağmen bu durum devam edince bende bir basın toplantısı ile istemeyerek de olsa hakemliği bırakmak zorunda kaldım. Daha sonra önceki federasyon seçiminde dernek yöneticisi olarak Haluk ULUSOY federasyonu için oy kullandığımın buna etken olduğunu öğrendim.
* Hakemliğiniz boyunca keşkeleriniz oldu mu ve oldu ise bunlar neler oldu?
- Her hakemin hayalidir FİFA kokartı takabilmek. Ben bunu başardığım ve futbol tarihine de adımı yazdırdığım için çok mutlu ve gururluyum. Türk futboluna ve hakemliğine de bana sağladığı bu maneviyat için ne kadar şükrün duysam azdır. Sadece hakemliği bir jübile maçı tamamlamak isterdim. Ama ne diyelim canları sağ olsun.
* Hakemliği bıraktıktan sonra neler yaptınız ve yapmaktanız?
- İzmir'de yaşıyorum. Hava Kuvvetlerinde ve hakemlikte 20 yıl sonrası aldığım disiplin ve kendi prensiplerim doğrultusunda dışarıda başkaları ile pek bir şey yapamayacağımı anladım.
* Yeni ve genç hakemlerimiz için ne gibi önerilerde bulunmak istersiniz?
- Daha öncede söylediğim gibi asla pes etmesinler. Her kademede kendilerini geliştirmeye gayret göstersinler. Benim prensibim “kendim ile yarışırdım başkaları ile değil”. Örnek aldıklarını kendi süzgeçlerinden geçirsinler ama “örnek aldıkları değil kendileri olsunlar.”
* Değerli dostum Metin Aydınoğlu beyin sorusu. FİFA hakemi olmasına rağmen hiç değişmediniz bunu nasıl başardınız?
- Metin AYDINOĞLU ile ben aynı hakem kursunu bitirdim. Benim arkadaşım ve dostum. Değişme, bu bence yapı meselesi. Aileden başlayarak aldığımız tüm eğitimlerin sonucu. Bir de burada rahmetle anmadan geçemeyeceğim Nihat ÖZBİRGÜL abimizin, hocamızın çok güzel bir sözü vardı. Onunla bu konuyu kapatabiliriz “Mezarlıklar kendinden vazgeçilmezlerle dolu” derdi.
* Son olarak okurlarımıza ve Batmanlı sporseverlere ne gibi mesajlar vermek istersiniz?
- Ailem ile birlikte biz hayatımızın en güzel 4 yılını Diyarbakır'da geçirdik. Bu nedenle de Batman'ı (özelikle Hasankeyf’i) gezme görme şansımız oldu. Orada bize Hasankeyf'in tarihini anlatan kardeşimizi unutmak mümkün değil. Orada çok güzel dostluklarımız oldu. Ülkemizin her yeri ayrı güzel. Bu mozaiği bozmaya izin vermemeliyiz. Sporda bunun en temel taşlarından biri. Sizin aracılığınız ile Batman'daki tüm dostlara, sporseverlere ve güzel insanları selamlar sevgiler.
